Author(s):
1. Dijana Jelić, Univerzitet u Banjoj Luci, Prirodno-matematički fakultet, Studijski program Hemija, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
2. Dijana Mihajlović, University of Banja Luka, Faculty of Architecture, Civil Engineering and Geodesy, Bosnia and Herzego, Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina

Abstract:
U ovom istraživanju analizirana je distribucija, sadržaj i moguće porijeklo teških metala – kadmijuma (Cd), hroma (Cr), mangana (Mn) i bakra (Cu) – u zemljištima užeg urbanog jezgra grada Banja Luke. Cilj rada bio je utvrditi potencijalnu zagađenost tla u urbanim zonama, procijeniti ekološke, te identifikovati dominantne izvore metala, bilo prirodne (geogeni) ili antropogene (zagađenje usljed ljudskih aktivnosti). Uzorkovanje zemljišta izvršeno je na reprezentativnim lokacijama u dvije dubine (0–20 cm i 20–40 cm), radi procjene vertikalne raspodjele elemenata. Dobijeni rezultati pokazuju da su prosječni sadržaji metala u oba sloja relativno ujednačeni: Cd (0.47 i 0,49 mg/kg), Cr (36.20 i 34.26 mg/kg), Mn (790.72 i 860.01 mg/kg), Cu (36.20 i 34.26 mg/kg). Komparacija sa svjetskim i evropskim prosjecima, kao i sa prethodnim istraživanjima u drugim regijama BiH, pokazuje da su koncentracije analiziranih metala u zemljištima Banja Luke uobičajene i ne ukazuju na izraženo zagađenje. Prostorna distribucija ne pokazuje jasne anomalije koje bi upućivale na antropogene izvore kontaminacije. Na osnovu ujednačenosti sadržaja po dubini i niske učestalosti prekoračenja maksimalno dozvoljene koncentracije, može se zaključiti da dominiraju prirodni, geohemijski izvori navedenih elemenata. Zemljišta užeg gradskog područja Banja Luke ne pokazuju znake ozbiljne ekološke zagađenosti te, samim tim, ne predstavljaju značajan rizik po zdravlje stanovništva. Zahvalnica: Autori se zahvaljuju Ministarstvu za naučnotehnološki razvoj i visoko obrazovanje Republike Srspke, broj ugovora 19.032/961-72/24.

Key words:
teški metali,ekološki rizik,antropogeni izvori,urbane sredine

Date of abstract submission:
11.07.2025.

Conference:
Contemporary Materials 2025 - Savremeni Materijali

Applied paper from author